​

​

Safen venler, bacağımızın en büyük "yüzeyel" toplardamarlarıdır. Görevleri, bacağın yüzeye yakın bölümlerindeki oksijensiz kanı derindeki venlere taşımak ve böylece akciğere gönderilmesini sağlamaktır. Safen venler, büyük ve küçük safen ven olmak üzere 2 tanedir. Büyük safen ven, ayak iç kısmından başlar, bacağın iç yüzünden kasığa kadar uzanır ve kasıkta derin venlerle birleşir. Küçük safen ven ise ayağın arka-dış kısmından başlar, baldırın arka yüzünden dize kadar uzanır ve dizin arka kısmında derin venlere dökülür.

 

​

​

Safen ven yetmezliği, varisin en sık rastlanan nedenidir. Varis hastalarının yaklaşık %50 sinde büyük safen ven, %20 sinde ise küçük safen ven olaydan sorumludur. Safen ven yetmezliği, hastaların çoğunda ağrı, yanma, şişme, kaşıntı ve kramp gibi tipik venöz yetmezlik şikayetlerine yol açar. Varisler ise, venöz yetmezlik başladıktan yıllar sonra ortaya çıkar. Önceleri yeşilimsi küçük varisler şeklinde olan bu damarlar, yıllar geçtikçe büyürler ve üzüm salkımı gibi çıkıntılı iri varislere dönüşürler. İri varislere bazen, ayak bileği çevresinde oluşan ve "korona flebektika" adı verilen, böğürtlen görünümünde pembe-mor renkli iri kılcal varisler eşlik edebilir. Hastalık ilerledikçe, ayak bileği civarında kaşıntılı yaralar oluşur. Başlangıçta minik olan bu yaralar, zamanla büyür, derinleşir ve tipik venöz ülserlere dönüşür. Venöz ülserler, dolaşım bozukluğuna bağlı olduklarından zor iyileşirler, iyileşseler de sık sık nüks ederler.

​

​

​

Safen ven yetmezliğinde, varislerin ve venöz ülserlerin yerleşimi genellikle tipiktir: Büyük safen ven yetmezliğinde, varisler çoğunlukla diz altında ve baldırın iç yüzünde, küçük safen ven yetmezliğinde ise yine diz altında ancak baldırın arka-dış yüzündedir. Venöz ülserler ise, büyük safen ven yetmezliğinde ayak bileğinin iç yüzünde, küçük safen ven yetmezliğinde ise ayak bileğinin arka-dış kısmındadır.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

Varis hastalarında, varislerin kendisinden önce safen ven yetmezliği tedavi edilmelidir. Tedavide amaç hastalıklı olan safen veni iptal etmek ya da yok etmektir. Bunun için eskiden uygulanan yöntem ameliyatla safen venin kesilerek dışarı alınmasıdır. Günümüzde ise, iğne deliğinden girilerek safen ven lazer, radyofrekans, MOCA ya da yapışkan gibi yöntemlerle tahrip edilmekte, ve vücudun doğal mekanizmasıyla yok edilmektedir. Öyle ki, bu hastalara 6 ay sonra ultrason yapıldığında, safen ven ultrasonda bile güçlükle görülebilmektedir.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

 

Normal safen venler, kalp ve bacak atardamar tıkanıklıklarında bazen bypass ameliyatlarında kullanılmaktadır. Ancak safen damarın bypass olarak kullanılabilmesi için "normal" yani birkaç milimetre çapında olması gerekir. Oysa venöz yetmezlikte, safen venler genellikle 5-6mm den geniştir, sıklıkla da 1cm ye yakın çaptadır ve bu nedenle bypass için zaten kullanılamaz. Ayrıca günümüzde, memenin atardamarı ve el bileğinin atardamarı bypass için safen venden daha sık tercih edilmektedir. Bu nedenlerle, safen ven yetmezliğinde, tedavi edilen hastaların bypass ameliyatları açısından kaygılanmaları gereksizdir.

 

​

​

Safen ven yetmezliğinde, yetmezlik ilk başladığında, geriye akan oksijensiz kanı akciğere göndermek için bacağımız çareler aramaya başlar. Bu amaçla, ara bağlantı damarlarını, yani perforan venleri kullanarak kirli kanı derindeki sağlıklı damarlara yönlendirir. Venöz yetmezlik arttıkça, bağlantı damarlarını daha da fazla genişletir. Bu mekanizma sayesinde, vücut yüzeyel ven yetmezliğini uzun bir süre hissetmememizi sağlar. Sonuç olarak, venöz yetmezlik teşhis edildiğinde, vücut safen venin görevini çoktan (yıllar önce) derindeki sağlıklı damarlara devretmiş durumdadır. Dolayısıyla, tedavi amacıyla safen venin lazer vs ile kapatılması bacağa herhangi bir zarar vermeyecek, tam tersine, o damarın derin venlere getirdiği ilave yükü ortadan kaldırarak bacak dolaşımını rahatlatacaktır.