Bacak dolaşımının sağlanabilmesi için, atardamarların temiz kanı dokulara getirebilmesi, toplardamarların da kirli kanı bacaktan uzaklaştırıp temizlenmek üzere akciğere gönderebilmesi gerekir. Bacaktaki kirli kanın akciğere gidebilmesi için, yerçekimine ters yönde yukarı doğru akması gerekir. Vücudumuz bunu sağlamak için iki mekanizma geliştirmiştir.

1. Bacak kaslarının pompalaması: Yürüme, koşma gibi hareketler sırasında bacak kaslarının kasılıp gevşemesi toplardamarları sıkıştırarak kirli kanı yukarıya pompalar.

2. Toplardamar kapaklarının tek yönlü çalışması: Bu kapakçıklar "check valve" gibi, tek yönlü akıma izin verirler; kaslar kasılıp kan yukarı çıkarken açılırlar, kaslar gevşediğinde kan geri akmaya başladığında kapanırlar.

Bu iki mekanizma sayesinde, bacaklarımız kirli kanı sürekli olarak akciğerlere gönderebilir ve bacak dolaşımımızın sağlıklı olarak sürmesini sağlarlar. Bu mekanizmalardan birisi bozulduğu zaman kirli kan bacaklarda birikmeye başlar. Kas pompasının bozulması nadirdir ve bacak sinirlerini ya da kaslarını zayıflatan durumlarda söz konusudur. Toplardamar kapaklarının bozulması ise sık rastlanan bir durumdur ve venöz yetmezlik, toplardamar yetmezliği, kapak yetmezliği, reflü ya da kaçak gibi terimlerle tanımlanır.

Venöz yetmezlikte, kaslar kirli kanı yukarı gönderir, ancak kapaklar kirli kanı tutamaz ve yerçekimi etkisiyle kirli kan kapakları bozuk olan damardan ayağa doğru geri akmaya başlar. Geriye akan ve bacaklarda biriken kirli kan zamanla ağrı, yanma, kaşıntı, şişme ve kramp gibi şikayetlere yol açabilir. Bu şikayetler henüz varisler çıkmadan da görülebilir.

Venöz yetmezlik ilk başladığında, vücut o damarın iyi çalışmadığını farkeder ve bacakta biriken kirli kanı küçük bağlantı damarları ile derindeki sağlam damarlara aktarır. Yani, hastalıklı damarın görevi ilk andan itibaren sağlıklı damarlara devredilir. Bu nedenle, venöz yetmezlik tedavisinde hastalıklı damarın lazer ya da ameliyatla iptal edilmesi bir sakınca oluşturmaz, çünkü o damarın görevini zaten sağlıklı damarlar üstlenmiştir.

Venöz yetmezlik başladıktan yıllar sonra ilk varisler belirir. Bu varisler gittikçe daha büyür ve çıkıntılı bir hal alır. Varislerin nedeni, venöz yetmezlik nedeniyle kirli kan basıncının artmasıdır. Venöz yetmezlik başladıktan sonra, kendiliğinden ya da ilaç tedavisiyle düzelmez. Kapaklardaki deformasyon gittikçe artar, damar ve varisler gittikçe daha fazla genişler. Yani, venöz yetmezlik başladıktan sonra gerilemez, tam tersine sürekli ilerler. Ancak ilerleme hızı insandan insana değişiklik gösterebilir.

Venöz yetmezlik en çok yüzeyel venlerde görülür ve tedavisi hastalıklı damarın ortadan kaldırılmasına dayanır. Yukarıda belirttiğimiz gibi, bu damarın iptal edilmesi bacağa bir şey kaybettirmez, çünkü o damarın görevini diğer damarlar çoktan üstlenmiştir. Derin ven yetmezliği ise daha nadirdir ve genellikle pıhtılaşma yani derin ven trombozundan sonra görülür. Derin ven yetmezliğinde, kapakları bozulmuş damara dokunulmaz. Çünkü derin venler bacaklarımızın ana damarları yani otobanlarıdır. Bu damarlar tamamen kapatılırsa, yüzeyel damarlar, yani yedek damarlarımız ne kadar işlev görse de onların yerini tutamaz. Bu yüzden, derin ven yetmezliğinde cerrahi ya da girişimsel tedaviler uygulanmaz.